Osoba uzależniona w domu: jak radzić sobie z agresją i konfliktami?

Życie z osobą uzależnioną nie jest proste: jednym z najczęstszych wyzwań, z którymi zmaga się rodzina chorego, są agresja i konflikty. Konfrontacja z agresywnym zachowaniem i napięciami może wprowadzić chaos i niepokój, środowisko nieszczególnie sprzyjające wychowywaniu dzieci i normalnemu funkcjonowaniu. Jak więc skutecznie zarządzać sytuacjami konfliktowymi oraz jak zapobiegać eskalacji agresji?

Jak uzależnienie wpływa na rodzinę?

Uzależnienie jednej osoby w rodzinie ma głęboki i niekorzystny wpływ na jej pozostałych członków. Na początku często zachodzi mechanizm obronny, kiedy rodzina próbuje zaprzeczyć problemowi uzależnienia, utrzymując pozorną równowagę. Jednak w miarę upływu czasu, ta równowaga zaczyna się chwiać. Bliscy najpierw starają się przekonać osobę uzależnioną do rezygnacji z picia za pomocą racjonalnych argumentów, a potem sięgają po inne środki, jak groźby czy szantaż emocjonalny. Niestety psychika narkomana czy alkoholika nie działa w ten sposób – nawet cierpienie bliskich nie jest w stanie zmusić osoby uzależnionej do abstynencji. W rezultacie w rodzinie narastają frustracja, bezradność, złość i smutek.

Współuzależnienie, czyli reakcja na trudną i toksyczną sytuację związaną z uzależnieniem, może rozwijać się u partnerów osób uzależnionych. To zaburzenie pogarsza zdrowie psychiczne, zwiększa poczucie bezradności oraz uniemożliwia obronę przed destrukcyjnymi zachowaniami osoby uzależnionej. Osoba współuzależniona często tłumi własne potrzeby, nie potrafi podjąć żadnego działania, aby zmienić sytuację. W rezultacie mogą pojawić się różne zaburzenia psychiczne i fizyczne, takie jak lęki, depresja, zaburzenia nerwicowe i psychosomatyczne.

Pomocą dla osób współuzależnionych mogą być placówki prowadzące leczenie alkoholizmu w Krakowie i innych miastach, ponieważ bardzo często zapewniają terapię również rodzinom pacjentów. Osoby z najbliższego otoczenia alkoholika, choć nie mają bezpośredniego wpływu na to, czy ta osoba zacznie się leczyć, mogą za to dbać o swoje zdrowie psychiczne i uczyć się konstruktywnego radzenia sobie z trudnościami, a w przypadku przemocy – szukać pomocy na policji.

Jakie rodzaje przemocy pojawiają się w domach z problemem alkoholowym?

W domach dotkniętych problemem alkoholowym, przemoc może przybierać różne formy, które niosą za sobą trwałe i negatywne skutki dla wszystkich domowników.

Przemoc fizyczna stanowi jeden z najbardziej oczywistych rodzajów agresji, objawiającej się w postaci widocznych urazów, siniaków, złamań czy innych obrażeń ciała.

Przemoc psychiczna to kolejny wymiar, w którym ofiary doświadczają wyzwisk, poniżania, groźby, krytyki, a także narzucania swojego zdania oraz wymuszania niechcianych zachowań. Choć nie pozostawia śladów na ciele, ma poważne konsekwencje dla psychiki ofiar.

Przemoc seksualna, mimo tabu wokół niej, jest kolejnym rodzajem przemocy, obejmującym zmuszanie do niechcianych zachowań seksualnych czy gwałt.

Przemoc ekonomiczna, natomiast, wyraża się m.in. w ograniczaniu dostępu do pieniędzy, kontrolowaniu wydatków i decyzji finansowych.

Szczególnym przypadkiem jest zaniedbanie, które polega na niezaspokajaniu potrzeb emocjonalnych i materialnych członków rodziny, przynosząc ze sobą szkodliwe skutki, zwłaszcza dla dzieci i innych osób słabszych i zależnych od innych.

Warto zdawać sobie sprawę, że te rodzaje przemocy mogą występować oddzielnie lub jednocześnie: innym formom agresji bardzo często towarzyszy przemoc psychiczna może towarzyszyć innym przejawom przemocy.

Jak radzić sobie z osobą uzależnioną?

Najlepszym rozwiązaniem oczywiście jest odtrucie polekowe, alkoholowe lub narkotykowe, a następnie terapia. Niestety osoby uzależnione bardzo często nie chcą zgłosić się na leczenie, co staje się kolejnym problemem w relacjach rodzinnych.

Co bardzo ważne, nie można odbierać sobie prawa do odczuwania swoich emocji i wyrażania swoich potrzeb. Ważne jest, by nie zapominać o sobie i unikać poświęcania się całkowicie osobie uzależnionej, bo to prosta droga do współuzależnienia.

Konsekwencja jest kluczowa - partnerzy muszą być stanowczy i nie uzależniać swoich reakcji od czynników zewnętrznych. Wspieranie alkoholika w niewłaściwy sposób, aby ulżyć mu w życiu, może jedynie pogorszyć sytuację. Często partnerzy starają się ukrywać problem alkoholizmu i udają, że wszystko jest w porządku, co jednak nie jest skutecznym podejściem. Ważne jest, aby przeciwdziałać temu, by alkoholik czuł się bezkarny. Trzeba skonfrontować go z negatywnymi skutkami jego postępowania i uświadomić mu, że ma problem.

Jednak, jeśli alkoholik nie dąży do zmiany, osoby bliskie powinny pomyśleć o swoim bezpieczeństwie i zdrowiu. W niektórych przypadkach, aby chronić siebie i dzieci, trzeba podjąć decyzję o zakończeniu toksycznego związku. W takim przypadku warto skorzystać z profesjonalnej pomocy terapeuty, aby przejść przez ten trudny proces. Nie jest to proste, ale czasami konieczne dla zachowania zdrowia psychicznego i fizycznego, szczególnie jeśli w rodzinie znajdują się dzieci.