Zespół Korsakowa jako skutek picia - objawy i leczenie

Zespół Korsakowa jest poważną chorobą, a nieleczony może prowadzić do śmierci. Jak rozpoznać go u siebie lub bliskiej osoby? Czy łatwo zauważyć charakterystyczne objawy? Kiedy występuje zespół Korsakowa i jak wygląda leczenie?

Czym jest zespół Korsakowa?

Zespół Korsakowa kwalifikowany jest jako choroba neuropsychiatryczna. Jego objawy są zbliżone do amnezji, ponieważ chory traci pamięć. Powstające luki wypełnia wymyślonymi “na poczekaniu” historiami. Zespół Korsakowa to jedno ze schorzeń, które często dotykają osoby uzależnione od alkoholu. Jest efektem niedoboru witaminy B1 (tiamina) i/lub uszkodzenia części mózgu, która jest odpowiedzialna za pamięć i inne procesy myślowe.

Charakterystyczne objawy zespołu Korsakowa

Zespół Korsakowa to rzadkie schorzenie neurologiczne, które powoduje chorobę centralnego układu nerwowego. Może objawiać się:

• odczuwaniem chłodu,
• zaburzeniami czucia,
• utratą kontroli ruchów,
• oczopląsem,
• nierównością źrenic,
• drgawkami.

Zmiany w organizmie przy zespole Korsakowa

Poza najbardziej charakterystycznymi objawami należy wskazać też inne zmiany w organizmie i zachowaniu, które ułatwiają zdiagnozowanie zespołu Korsakowa. Należy przy tym podkreślić, że jest to choroba niekiedy określana jako zespół Wernickego-Korsakowa, ponieważ może wykazywać dwa rodzaje objawów. Poza objawami psychiatrycznymi (zespół amnestyczny Korsakowa) może dawać jednocześnie objawy neurologiczne (encefalopatia Wernickiego).

Chorzy doświadczają więc szeregu trudnych do wytrzymania zmian w organizmie, które są niebezpieczne i zagrażające życiu. Przede wszystkim w mózgu zachodzą zmiany, które powodują poważne braki pamięci. Jednocześnie chory zachowuje jednak pełną świadomość. Do tego mogą dochodzić drgawki, uszkodzenie nerwów, podwójne widzenie. Ponadto osoba cierpiąca na tę dolegliwość nie przyswaja nowych informacji, może mieć kłopoty z doborem odpowiednich słów i ich użyciem w dobrym kontekście. Wśród zmian, do których dochodzi przy zespole Korsakowa, można zaliczyć również zmiany osobowości. Osoba chora może się stać zamknięta w sobie, lękliwa i niespokojna lub wręcz przeciwnie - gadatliwa, radosna i nadpobudliwa.

Kiedy występuje zespół Korsakowa?

Zespół Korsakowa to choroba najczęściej diagnozowana u alkoholików. Może jednak wystąpić także u osób, które są niedożywione, cierpią na bulimię lub anoreksję, lub mają różne choroby żołądka. Niektóre źródła podają, że zespół Korsakowa może rozwinąć się również w wyniku doznanego urazu, po zatruciu tlenkiem węgla lub jako efekt zakażenia kiłą. Bez względu na sposób pojawienia się choroby, wystąpienie psychozy za każdym razem jest tak samo niebezpieczne. U osób zmagających się z alkoholizmem dodatkowym problemem jest jednak fakt, że alkohol upośledza wchłanianie wielu substancji, w tym witaminy B1. Ponadto trwale uszkadza ścianki jelita, co uniemożliwia wchłanianie tiaminy, której długotrwały brak prowadzi do trwałych zmian w części mózgu odpowiedzialnej za pamiętanie i kojarzenie faktów.

Jak wygląda leczenie zespołu Korsakowa?

Celem leczenia zespołu Korsakowa przede wszystkim jest uzupełnienie niedoborów witaminy B1 (tiaminy), ale też innych składników, których brakuje w organizmie. Dzięki staraniom, aby przywrócić organizm do normy, możliwa jest poprawa ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia, co ma wpływ na dobrostan chorego. Suplementacja najczęściej odbywa się dożylnie. W zależności od przypadku lekarz może zdecydować też o konieczności przyjmowania przez chorego leków, których zadaniem jest wpłynięcie na pracę mózgu i pamięć. Ponadto należy pamiętać, że leczenie powinno być wspierane przez terapię w prywatnym ośrodku leczenia uzależnień.

Im szybciej rozpocznie się leczenie zespołu Korsakowa, tym lepsze będą efekty. Rozwój choroby można powstrzymać na wczesnym etapie, jednak całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Warto podjąć odpowiednie kroki pod okiem specjalistów, ponieważ nieleczony zespół Korsakowa może prowadzić do śmierci.

Alkoholowy zespół amnestyczny wymaga dłuższego leczenia. Podstawą jest oczywiście uzupełnienie niedoboru tiaminy, jeśli jest niedostępna w formie dożylnej, lekarz może sięgnąć po wielowitaminowy preparat podawany domięśmiowo. Podczas terapii zespołu Korsakowa, trzeba zachować ostrożność - glukozę lepiej podawać po uzupełnieniu niedoboru witaminy B1. Glukoza co prawda przyspiesza metabolizm tiaminy, ale zbyt szybko podana może spowodować jeszcze większe uszkodzenie mózgu i nasilone objawy zespołu Wernickego. Następnie dożylnie uzupełnia się płyny i niedobory magnezu. Syndrom Korsakowa jest stanem zagrożenia życia, dlatego po początkowym wyrównaniu niedoborów, osoba uzależniona wymaga dalszego leczenia, najlepiej na Oddziale Psychiatrii lub Neurologii.

Co robić, kiedy pojawi się psychoza Korsakowa?

Już przy pierwszych objawach choroby Korsakowa trzeba zgłosić się do neurologa, aby jak najszybciej rozpocząć leczenie. Jeżeli jednak pojawiły się już nagłe problemy z orientacją, drgawki, trudności z poruszaniem się, a osoba uzależniona nie jest w stanie logicznie się komunikować, nie ma na co czekać, ale od razu zgłosić się do szpitala. Szybkie leczenie choroby Korsakowa pozwala zatrzymać jej postęp i ratuje życie chorego.

Występowanie charakterystycznych objawów psychozy Korsakowa zazwyczaj jest dla lekarza wystarczające do rozpoznania choroby i rozpoczęcia leczenia. Jeżeli pojawiają się wątpliwości lub nietypowe objawy, diagnoza zespołu Korsakowa obejmuje badania obrazowe mózgu. Organiczny zespół amnestyczny Korsakowa można potwierdzić lub wykluczyć za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Pozwala to odróżnić objawy zespołu amnestycznego od ogniska udarowego, guza lub tętniaka.

Wystąpienie zespołu Korsakowa, przynajmniej w pełnoobjawowej postaci, jest stosunkowo rzadkie, ale podczas sekcji, jego oznaki stwierdza się aż u 15% alkoholików. Właśnie dlatego, przy okazji pobytu w szpitalu, każdej osobie uzależnionej powinno podawać się tiaminę, nawet jeśli nie pojawia się jeszcze organiczny zespół Korsakowa.

Co robić po zakończeniu zespołu Wernickego-Korsakowa?

Choroba Korsakowa wynika z długotrwałego i intensywnego picia alkoholu oraz związanego z nim niedożywienia i głębokich niedoborów, szczególnie witaminy B1, ale też potasu i magnezu. Trudno więc mówić o trwałej poprawie, jeśli pacjent wciąż będzie nadużywał alkoholu. W przypadku zespołu Korsakowa kluczowe jest zachowanie abstynencji. Oprócz tego, warto dbać o zdrową, zrównoważoną dietę, bogatą w witaminy z grupy B. Żywieniowe przyczyny zespołu Korsakowa pozwalają wyeliminować takie produkty, jak:

• mięso wieprzowe (szczególnie schab i łopatka),
• przetwory mięsne (wędliny, konserwy),
• nasiona roślin strączkowych,
• produkty pełnoziarniste,
• orzechy.

Do uzyskania poprawy trzeba czasu, cierpliwości i przede wszystkim - pomocy terapeuty uzależnień, aby uniknąć nawrotu. Leczenie psychozy Korsakowa aż u ok. połowy pacjentów przynosi efekty: stan poprawia się lub przynajmniej nie pogarsza. Niedobór tiaminy powoduje nieodwracalne zmiany, ale nieleczony prowadzi do śmierci, dlatego zdecydowanie warto rozpocząć walkę z nadużywaniem alkoholu.