Syndrom Otella u alkoholika - na czym polega?

Syndrom Otella jest zaburzeniem psychotycznym polegającym na odczuwaniu patologicznej zazdrości. Jest charakterystyczny dla alkoholików, a jego objawy mogą być widoczne dopiero po latach. Dlaczego syndrom Otella występuje u alkoholików i jaki ma wpływ na życie uzależnionego i jego bliskich?

Czym jest syndrom Otella?

Syndrom Otella to chorobliwa zazdrość o swojego partnera. Chociaż może dotknąć zarówno kobiety, jak i mężczyzn, to obłęd ten najczęściej stwierdza się u mężczyzn. Jedne z najbardziej charakterystycznych cech osobowości alkoholika chorego na zespół Otella to:

• występowanie paranoidalnych zachowań,
• uporczywe poszukiwanie dowodów niewierności,
• szukanie nieistniejących dowodów na niewierność.

Zazdrość alkoholika może polegać na szantażowaniu żony, a nawet przemocy, dlatego jest to bardzo niebezpieczna psychoza. Szczególnie, że syndrom Otella często ujawnia się dopiero po latach trwania małżeństwa.

Objawy syndromu Otella

Zazdrość w związku to naturalne zjawisko i nie zawsze oznacza, że choruje się na zespół Otella. Nie bez powodu bowiem charakteryzuje się go jako obłęd zazdrości lub obłęd alkoholowy. Osoby, które na niego cierpią, są przekonane, że ich partner lub partnerka ich zdradzają. Przekonanie to jest bardzo silne, nawet jeśli druga osoba nie daje żadnych podstaw do podejrzenia o zdradę. Alkoholik będzie jednak za wszelką cenę próbował udowodnić niewierność, tylko czekając na okazję, aby upokorzyć ukochaną osobę. Ataki zazdrości u osób chorych na zespół Otella są normą, a wybuch może spowodować nawet krótka rozmowa partnerki lub partnera z sąsiadami, ekspedientką w sklepie lub innymi ludźmi. Dla alkoholika z zespołem Otella podejrzanymi są wszyscy.

Alkoholik może poszukiwać dowodów na własną rękę, prowadząc śledztwa, dochodzenia, obserwacje czy kontrole czasu spędzonego w pracy, na zakupach, na spotkaniu ze znajomymi. Osoby z syndromem Otella nie odpuszczają swoim partnerom i nawet jeśli szybko nie znajdują dowodów, uważają, że ich partnerzy są po prostu przebiegli i sprytni, co sprawia, że wpadają w paranoidalne schematy. Stosują środki przymusu, mogą być agresywni, stosować przemoc psychiczną, ale też fizyczną. Często zdarza się, że próbują ograniczać wolność osobistą, zakazując odwiedzin znajomych, a nawet chodzenia do pracy. Niektórzy posuwają się do instalowania ukrytych kamer i podsłuchów.

Przyczyny występowania syndromu Otella

Specjaliści wskazują, że patologiczna zazdrość o partnera lub partnerkę i rozwój syndromu Otella to najczęściej wynik długotrwałego spożywania alkoholu i zmian w mózgu, które dokonują się przez uzależnienie. Bezpośrednią przyczyną występowania syndromu jest najprawdopodobniej nieuświadomiony lęk przed porzuceniem i zdradą. Może to wynikać np. z niskiego poczucia własnej wartości, braku dobrych wzorców z dzieciństwa, problemów z samoakceptacją. Silny lęk zaczyna być projekcją i rzutować na najbliższe otoczenie.

Wpływ syndromu na życie alkoholika i jego bliskich

Patologiczna zazdrość to stan psychozy, której reaktywatorem i czynnikiem wyzwalającym może być alkohol. Silne i niemające racjonalnych podstaw urojenia są na tyle silne, że wydają się alkoholikowi racjonalne. W mózgu tworzy się spójny system, który jednak nie odzwierciedla rzeczywistości. Osoby chore na syndrom Otella nie dopuszczają do świadomości myśli, że jest inaczej. Nie zmieniają swoich przekonań nawet mimo braku dowodów. Ostatnią osobą, której uwierzą, że nie są zdradzane, jest ich partner lub partnerka. Każde słowo, spojrzenie lub ruch może być odczytany jako niewierność, której tak boi się osoba z syndromem Otella.

Ciągłe obwinianie może zniechęcać ukochaną osobę, doprowadzać do kłótni, braku zrozumienia, a w konsekwencji do rosnącej frustracji. Ponadto osoby chore na zespół Otella mogą być agresywne, co sprawia, że niekiedy dochodzi do aktów przemocy.

Jak wygląda terapia?

Jeśli syndrom Otella powstał jako wynik choroby alkoholowej, to pierwszym krokiem do wyzdrowienia jest podjęcie się leczenia alkoholizmu i zaprzestanie picia. Zachowanie trzeźwości nie pomoże jednak w pełnym powrocie do zdrowia. Aby zatrzymać nawracające myśli o tym, że jest się zdradzanym przez partnera lub partnerkę, konieczna jest psychoterapia. Zespół Otella jest kwalifikowany jako psychoza alkoholowa - oznacza to, że należy podjąć leczenie. Trzeba mieć jednak świadomość, że psychozy nie ustępują łatwo, a nieleczone mogą trwać do końca życia, z okresami remisji. Terapia to najlepszy sposób na powrót do zdrowia - najczęściej wykorzystuje się terapię poznawczo-behawioralną. Dodatkowo specjaliści przepisują leki przeciwpsychotyczne, a niekiedy konieczna jest również hospitalizacja. Najważniejsza jest jednak detoksykacja alkoholowa organizmu i utrzymanie stanu trzeźwości przez chorego.