Ostre zatrucie alkoholem – jak je rozpoznać i co robić?
Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że alkohol jest szkodliwy. Zazwyczaj konsekwencje jego picia pojawiają się po dłuższym czasie nadużywania napojów procentowych. Zdarza się jednak, że wypita ilość alkoholu jest tak duża, że dochodzi do ostrego zatrucia i zagrożenia życia. Jakie są jego objawy oraz jak pomóc osobie, u której wystąpiły?
Objawy i fazy zatrucia alkoholem
Po alkohol zazwyczaj sięgamy, żeby się odprężyć, odstresować czy pozbyć skrępowania podczas zabawy. Wszystkie skutki jego picia, nawet te z pozoru przyjemne, wynikają jednak z toksycznego wpływu alkoholu na organizm, dlatego następnego dnia pojawia się kac.
Objawy zatrucia alkoholem różnią się w zależności od jego stężenia we krwi, dlatego można podzielić je na 6 faz:
- Faza I (stężenie alkoholu we krwi 0,3–0,4 promila) - mniejsza samokrytyka, poprawa nastroju, większa pewność siebie, opóźnienie czasu reakcji,
- Faza II (stężenie alkoholu we krwi 0,5–0,6 promila) - gadatliwość, mniejsza samokontrola, coraz mniejsza koordynacja ruchowa,
- Faza III (stężenie alkoholu we krwi: 0,7–2,0 promile) - ciągłe wydłużanie czasu reakcji, upośledzenie logicznego myślenia, mniejsze odczuwanie bólu, problemy z koncentracją i równowagą, drażliwość, agresja, wzrost tętna i ciśnienia krwi,
- Faza IV (stężenie alkoholu we krwi: 2–3 promile) - chwiejny chód, niewyraźna mowa, senność, praktycznie brak samokontroli,
- Faza V (stężenie alkoholu we krwi 3–4 promile) - głębokie zaburzenia świadomości, prowadzące nawet do śpiączki, brak odruchów, niska temperatura ciała i ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca, możliwe nawet zahamowanie oddychania,
- Faza VI (stężenie alkoholu we krwi powyżej 4 promili) - śpiączka, spadek ciśnienia krwi, zatrzymanie oddychania lub krążenia.
Co jakiś czas dochodzą nas wieści o nowym rekordzie stężenia alkoholu we krwi, z którym komuś udało się przeżyć. Zakłada się jednak, że 4-5 promili alkoholu to już dawka śmiertelna. Jeżeli ktoś z Twoich bliskich nie przestaje pić, mimo negatywnych konsekwencji, a nawet zagrożenia życia, niezbędny jest detoks alkoholowy.
Pierwsza pomoc w razie ostrego zatrucia alkoholowego
Jeżeli pojawiają się objawy zatrucia alkoholowego, konieczne jest wezwanie pogotowia lub jak najszybsze przetransportowanie chorego do szpitala. Zanim nadejdzie pomoc, trzeba zapobiegać zachłyśnięciu. W głębokim stanie upojenia alkoholowego zdarza się, że zachłyśnięcie wymiocinami prowadzi do uduszenia. Chorego trzeba więc ułożyć na boku w tzw. pozycji bezpiecznej. Dzięki temu, w razie wymiotów treść pokarmowa wydostanie się na zewnątrz, zamiast trafiać do dróg oddechowych. Jedną rękę chorego powinno się ułożyć mniej więcej pod kątem prostym, a drugą – przełożyć w poprzek klatki piersiowej i podłożyć dłoń pod głowę. Następnie należy zgiąć nogę chorego i pociągnąć ją w swoją stronę, żeby ułożyć go na boku. Noga znajdująca się wyżej powinna być zgięta pod kątem ok. 90 stopni, a niższa może pozostać wyprostowana. Głowę powinno się delikatnie odchylić do tyłu, aby udrożnić drogi oddechowe. Podczas oczekiwania na pomoc, najważniejsze jest sprawdzanie, czy chory oddycha. Jeśli przestanie, trzeba rozpocząć reanimację w systemie 30 uciśnięć i 2 oddechy (ewentualnie wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej z częstotliwością ok. 100 na minutę).
Podczas pomocy w szpitalu kluczowe jest nawodnienie chorego. Drogą dożylną podaje się płyny, elektrolity, witaminy i glukozę. Nie stosuje się za to leków psychotropowych, ponieważ mogą nasilić objawy zatrucia. Aby poradzić sobie z problemami z oddychaniem, często konieczne staje się podłączenie chorego do respiratora, co najlepiej świadczy o tym, jak poważnym zagrożeniem jest ostre zatrucie alkoholowe.
Oczywiście jest to wyłącznie doraźna pomoc, ponieważ nadużywanie alkoholu do tego stopnia, że dochodzi do zatrucia, zdecydowanie jest sygnałem alarmowym. Skutecznym rozwiązaniem problemu będzie odwyk alkoholowy.
Od czego zależy tolerancja na alkohol?
Graniczne stężenia alkoholu we krwi charakterystyczne dla kolejnych faz zatrucia alkoholowego są oczywiście tylko orientacyjne. Nasilenie objawów zależy przede wszystkim od płci i ogólnego stanu zdrowia. Z reguły alkohol działa na kobiety mocniej niż na mężczyzn. Dzieje się tak, ponieważ kobiety zazwyczaj są mniejsze i lżejsze od mężczyzn, a co za tym idzie, mają mniej wody w organizmie. Przez to spożywany alkohol „rozcieńcza się” w mniejszej ilości płynu, a jego stężenie we krwi szybciej rośnie. Po drugie, u kobiet obserwuje się niższą aktywność enzymów żołądkowych, dlatego alkohol wolniej się rozkłada. Nie można jednak dać się zwieść, ponieważ nawet „mocna głowa” nie chroni przed zatruciem alkoholowym.
Powszechny dostęp do alkoholu i społeczne przyzwolenie (a czasami wręcz presja) na jego picie sprawiają, że często zapominamy, jak toksyczną jest substancją. Niestety, picie może prowadzić nawet do ostrego zatrucia, będącego stanem zagrożenia życia.