Jak pomóc osobie, która chce popełnić samobójstwo?

Sygnały świadczące o tym, że dana osoba myśli o popełnieniu samobójstwa, mogą być różne. Można jednak wymienić szereg zachowań, które wyraźnie wskazują na niebezpieczeństwo targnięcia się na życie. 

Jakie sygnały mogą świadczyć o tym, że dana osoba zamierza popełnić samobójstwo?

• Istotne zmiany w zachowaniu 

Roztargnienie, smutek, zaburzenia koncentracji oraz inne zmiany w zachowaniu, nastroju, a nawet wyglądzie, mogą stanowić powód do niepokoju i sugerować potrzebę dokładniejszej obserwacji danej osoby. Warto zaznaczyć, że sygnałem, iż dzieje się coś złego, może być także nagła poprawa samopoczucia oraz równie nagły spokój. 

• Porządkowanie spraw 

Często osoba myśląca o samobójstwie rozpoczyna porządkowanie swoich spraw – spisuje testament, zapewnia opiekę dzieciom, zwierzętom lub starszym członkom rodziny pozostającym pod jej pieczą. 

• Oddawanie swoich rzeczy

Wiele osób planujących samobójstwo pozbywa się swoich rzeczy, oddając je w ręce przyjaciół i znajomych lub dokonując donacji na cele charytatywne. 

• Mówienie wprost o swoich planach

Osoby myślące o samobójstwie często wprost informują otoczenie o swoim stanie mentalnym – mówią o chęci śmierci, o niedostrzeganiu sensu życia lub o poczuciu znalezienia się w potrzasku i nieznajdowaniu wyjścia z trudnej sytuacji. Tego typu deklaracje należy traktować poważnie – nie można ich ignorować. 

Sygnałem świadczącym o niebezpieczeństwie odebrania sobie życia przez daną osobę jest również wcześniej podjęta przez nią próba samobójcza. 

Co powoduje myśli samobójcze?

Istnieje wiele powodów, dla których ludzie rozważają popełnienie samobójstwa. Ich wspólnym mianownikiem jest jednak przede wszystkim ból psychiczny i fizyczny, którego osoba doświadcza na skutek wielkiego cierpienia. Myśli samobójcze pojawiają się w momencie, gdy człowiek jest przekonany, że nikt - ani on, ani osoby z jego otoczenia - nie jest w stanie udzielić mu pomocy. Osoby, chcące odebrać sobie życie, cechuje poczucie utknięcia w sytuacji bez wyjścia, co wzmacnia odczuwany ból psychiczny. Wyzwalaczem dla myśli samobójczych mogą być następujące dolegliwości i sytuacje:

• choroby psychiczne (np. depresja i nerwica),
• zaburzenia osobowości,
• uzależnienia, 
• przewlekłe choroby oraz choroby terminalne, 
• niedawna strata, 
• traumatyczne przeżycia,
• samotność,
• doświadczanie przemocy,
• historia samobójstwa w rodzinie, 
• stres.

Ludzie w znacznym stopniu różnią się od siebie pod względem tolerancji i odporności na ból psychiczny i fizyczny, dlatego nie sposób jednoznacznie określić natężenia problemów i lęków popychających człowieka do samobójstwa. 

W jaki sposób pomóc osobie chcącej popełnić samobójstwo?

Pomoc dla osoby chcącej popełnić samobójstwo powinna być przede wszystkim udzielona jak najszybciej. Istotne jest okazanie wsparcia w sposób najlepiej dopasowany do sytuacji, co umożliwia dokładna obserwacja. Koniecznym jest poświęcenie osobie rozważającej samobójstwo pełni uwagi i wysłuchanie tego, co ma do powiedzenia. Ważne jest także zachowanie spokoju, opanowanie oraz szczerość w trakcie rozmowy, które ułatwiają nawiązanie więzi i zbudowanie zaufania. W pomocy osobie myślącej o samobójstwie niezbędne jest okazanie empatii i nieocenianie jej słów oraz zachowań. Akceptacja, cierpliwość, spokój i współczucie stanowią podstawę w udzielaniu wsparcia komuś, kto chce odebrać sobie życie.

Czego nie robić w obliczu myśli samobójczych bliskiej osoby?

W rozmowie z osobą myślącą o popełnieniu samobójstwa w żadnym wypadku nie należy reagować oburzeniem i przekonywać o wartości życia. Osoby religijne powinny przy tym powstrzymać się przed wygłaszaniem moralizatorskich kazań. Pod żadnym pozorem nie należy również przekonywać myślącego o odebraniu sobie życia człowieka o tym, że powinien myśleć pozytywnie, nie należy również dawać rad i oferować rozwiązań dla jego problemów. Warto także pamiętać, że w rozmowie z osobą posiadającą myśli samobójcze nie można obiecywać dochowania tajemnicy, gdyż w obliczu zagrożenia życia może wystąpić konieczność udzielenia niezbędnych informacji specjaliście - psychologowi lub psychiatrze.

Leczenie w ośrodku terapeutycznym 

W sytuacji wystąpienia myśli samobójczych u bliskiej osoby najlepsze, co można zrobić, to zachęcić ją do skorzystania z pomocy specjalistów. Dobrym rozwiązaniem jest skierowanie do ośrodka terapeutycznego, gdzie może podjąć leczenie depresji i uzyskać pomoc niezbędną do rozwiązania problemów stanowiących źródło myśli samobójczych. Zapraszamy do naszego ośrodka terapii w Mirkowie oraz ośrodka terapii w Chrząstowicach.