Dlaczego uzależnienie od oksykodonu jest tak niebezpieczne?

Uzależnienie od oksykodonu jest jednym z poważniejszych problemów zdrowotnych, który w ostatnich latach zyskał na znaczeniu, szczególnie w kontekście nadużywania leków przeciwbólowych. Oksykodon, silny opioid, stosowany głównie w leczeniu bólu o dużym nasileniu, ma wysokie ryzyko uzależnienia, zwłaszcza gdy jest nadużywany. Choć w medycynie jest stosowany zgodnie z zaleceniami lekarzy, nieodpowiedzialne użycie tej substancji może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. W artykule przyjrzymy się, dlaczego uzależnienie od oksykodonu stanowi tak duże zagrożenie i jakie ma skutki dla organizmu i życia osoby uzależnionej.

Co to jest oksykodon?

Oksykodon to silny opioidowy lek przeciwbólowy, który należy do grupy półsyntetycznych opiatów. Został opracowany w 1916 roku w Niemczech jako pochodna kodeiny, uzyskiwana poprzez chemiczną modyfikację tebainy, alkaloidu występującego w maku. W strukturze oksykodonu znajduje się grupa ketonowa, a także zmiany w innych częściach cząsteczki, co sprawia, że jest on bardziej efektywny w łagodzeniu bólu w porównaniu do kodeiny. W medycynie stosuje się go głównie w postaci chlorowodorku, zwłaszcza w leczeniu bólu o dużym nasileniu, takim jak ból pooperacyjny czy przewlekły ból związany z chorobami nowotworowymi. Oksykodon, podobnie jak inne opioidy, działa na receptory opioidowe w mózgu, co przynosi ulgę w bólu, ale także wiąże się z ryzykiem uzależnienia i nadużywania, zwłaszcza w przypadku stosowania go bez wskazań lekarskich. Bardzo często zdarza się, że pacjent zaczyna przyjmować lek pod opieką lekarza, ale z czasem zaczyna przekraczać dawki, kupować go na czarnym rynku lub odwiedzać wiele gabinetów, żeby otrzymać receptę. Po czasie jest zmuszony wybrać detoks lekowy w Łodzi lub innym najbliższym mieście, ponieważ samodzielnie nie może już odstawić środków.

Jak stosuje się oksykodon?

Oksykodon jest lekiem opioidowym, który w medycynie stosuje się głównie w leczeniu bólu o dużym nasileniu, takim jak ból przewlekły związany z chorobami nowotworowymi czy ból pooperacyjny. Dostępny jest w różnych formach, m.in. jako tabletki (Accordeon, Oxycodone Vitabalans, Oxycontin) oraz roztwór do zastrzyków (Oxycodone Molteni, Oxynorm). W Polsce leki zawierające oksykodon są dostępne na receptę, a niektóre preparaty występują także w połączeniu z naloksonem, co ma na celu ograniczenie ryzyka nadużywania (np. Targin). Działanie oksykodonu opiera się na aktywacji receptorów opioidowych, głównie typu mi, co prowadzi do zmniejszenia percepcji bólu oraz hamowania przewodnictwa nerwowego. Choć lek skutecznie łagodzi ból, może również powodować uczucie euforii, przez co tak wiele osób go nadużywa. Szczególnie niebezpieczny staje się, gdy łączy się go np. z benzodiazepinami lub alkoholem. Z tego powodu, mimo jego skuteczności w leczeniu bólu, oksykodon wiąże się z ryzykiem uzależnienia, co czyni jego stosowanie wymaga szczególnej ostrożności. Przepisuje się go tylko na tzw. receptach Rpw przeznaczonych dla substancji psychotropowych lub odurzających.

Jak objawia się uzależnienie od oksykodonu?

Uzależnienie od oksykodonu może wpłynąć na sposób, w jaki osoba wygląda, zachowuje się i myśli. Choć niektóre objawy są łatwe do zauważenia, inne mogą rozwijać się stopniowo i być trudniejsze do dostrzeżenia, szczególnie na wczesnym etapie uzależnienia. Ważne jest, aby rozpoznać te sygnały ostrzegawcze, ponieważ wczesna interwencja może pomóc uniknąć poważniejszych konsekwencji zdrowotnych i psychicznych.

Wśród fizycznych objawów uzależnienia od oksykodonu znajdują się m.in. spowolnione tempo oddechu, suchość w ustach, świąd skóry, nadmierne ziewanie, zaparcia, niewyraźne widzenie, bóle głowy, nudności, wymioty oraz drgawki. Te objawy są wynikiem wpływu oksykodonu na układ nerwowy, który spowalnia funkcje fizjologiczne, a także może wywoływać dyskomfort ze strony układu pokarmowego.

Z kolei zachowania uzależnionych osób mogą obejmować problemy ze snem, trudności w koncentracji, zaburzenia pamięci, problemy z równowagą i koordynacją, a także błędne oceny sytuacji, takie jak impulsywne czy lekkomyślne decyzje. Często pojawiają się również zmiany nastroju, w tym wahania nastroju, depresja, lęk oraz paranoja. Mimo wszystko unikają raczej profesjonalnej pomocy, takiej jak poradnia terapeutyczna z lęku przed zmianą i przyznaniem, że mają problem. Osoby uzależnione mogą stać się zamknięte w sobie, a ich myśli i działania mogą być ukierunkowane na zdobywanie kolejnej dawki leku, co prowadzi do zaniedbywania innych aspektów życia, w tym relacji społecznych czy obowiązków zawodowych.

Jak leczy się uzależnienie od oksykodonu?

Leczenie uzależnienia od oksykodonu zazwyczaj zaczyna się od procesu detoksykacji, który ma na celu usunięcie substancji z organizmu i złagodzenie objawów odstawienia. Detoks powinien odbywać się pod ścisłym nadzorem medycznym, ponieważ odstawienie opioidu może wywołać szereg nieprzyjemnych i potencjalnie niebezpiecznych objawów, takich jak bóle mięśni, nudności, wymioty, lęki, czy problemy ze snem. W niektórych przypadkach stosuje się leki wspomagające detoksykację, które pomagają złagodzić objawy odstawienia i zmniejszyć ryzyko powikłań. Po zakończeniu procesu detoksykacji kluczową częścią leczenia jest terapia, która może obejmować leczenie farmakologiczne, psychoterapię oraz grupy wsparcia. Terapia jest skuteczna w pomaganiu pacjentom zrozumieć mechanizmy uzależnienia, rozwinąć umiejętności radzenia sobie z pokusą zażywania substancji oraz poprawić ogólną jakość życia.

Dodatkowo, wsparcie w grupach, takie jak terapia grupowa, może pomóc osobom uzależnionym znaleźć motywację do zmiany i utrzymać trzeźwość. Leczenie uzależnienia od oksykodonu jest procesem długoterminowym, wymagającym zaangażowania zarówno pacjenta, jak i specjalistów, aby pomóc w powrocie do zdrowia i zapobiec nawrotom uzależnienia.