Depresja dziecka – jak może pomóc rodzic?

Depresja to choroba, która może dotknąć każdego bez względu na płeć, status materialny czy wiek. W ostatnich latach obserwuje się coraz więcej zachorowań wśród młodzieży – szacuje się, że depresja dotyka około 2% dzieci i nawet 20% nastolatków. W jaki sposób rodzic może pomóc zmagającemu się z depresją dziecku.

Czym objawia się depresja u dziecka?

Głównymi objawami depresji u dzieci są przede wszystkim:

• smutek i przygnębienie,
• rozdrażnienie,
• apatia,
• utrata zainteresowania rzeczami, które wcześniej sprawiały dziecku radość,
• znudzenie,
• izolacja, ograniczenie kontaktów z rówieśnikami,
• szczególna wrażliwość na słowa krytyki,
• utrzymujący się stan napięcia,
• poczucie irracjonalnego lęku,
• pesymistyczne myślenie,
• brak wiary we własne możliwości.

Depresja u dzieci może dawać również inne, mniej typowe objawy - na przykład problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, które prowadzą do trudności w szkole i wyraźnego opuszczenia się w nauce, a w efekcie również do wagarów i niechęci do uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych. Innym symptomem może być także wynikające z napięcia pobudzenie psychoruchowe, manifestujące się np. wierceniem na krześle czy też skubaniem ubrań lub obgryzaniem paznokci.

Depresja objawia się często również poprzez szereg dolegliwości somatycznych w postaci bólu brzucha, biegunki, mdłości, wymiotów, bólu głowy oraz duszności. Starsze dzieci i nastolatkowie mogą ponadto przejawiać buntownicze zachowanie, niejednokrotnie połączone z agresją lub autoagresją.

Możliwe przyczyny depresji u dziecka 

Istnieje wiele możliwych przyczyn zachorowania na depresję u dzieci, nie sposób przy tym wskazać jednej wiodącej. Uznaje się, że do rozwoju depresji dochodzi na skutek współdziałania czynników genetycznych, biologicznych, psychologicznych i środowiskowych.

Czynniki genetyczne

Depresja zdecydowanie częściej występuje u dzieci, których rodzice lub dalsi krewni również zmagali się z tą chorobą.

Czynniki biologiczne

Do czynników biologicznych zalicza się zaburzenia hormonalne i nieprawidłowe działanie neuroprzekaźników w mózgu.

Czynniki psychologiczne 

Na rozwój depresji mają wpływ takie czynniki psychologiczne, jak brak odporności na stres, niska samoocena oraz słabe kompetencje społeczne. 

Czynniki środowiskowe 

Do czynników środowiskowych, mogących powodować zachorowania na depresję wśród dzieci, zalicza się:

• konflikty rodzinne,
• brak poświęcania czasu dziecku przez rodziców,
• zawyżone wymagania rodziców wobec dziecka, 
• stresujące wydarzenia w życiu,
• rozwód rodziców,
• śmierć bliskiej osoby,
• doświadczanie przemocy – fizycznej, psychicznej bądź seksualnej,
• nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych przez rodziców lub opiekunów,
• trudna sytuacja materialna,
• problemy w szkole.

W jaki sposób rozmawiać z dzieckiem cierpiącym z powodu depresji?

Rozmowa z dzieckiem cierpiącym z powodu depresji jest niezwykle istotnym elementem terapii. Rodzic powinien dać dziecku poczucie, że w każdej chwili może ono zwierzyć się ze swoich problemów - zostać wysłuchane i zrozumiane. Rozmowa o samopoczuciu dziecka powinna być przy tym taktowna i nienachalna, pozwalająca budować zaufanie. Otwarta i pozbawiona oceny i krytyki komunikacja rodzica z dzieckiem znacząco wspomaga proces leczenia. 

Pomoc dla dziecka cierpiącego na depresję

Nie każdy smutek jest objawem depresji, jednak w sytuacji, w której niepokojące objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy poszukać profesjonalnej pomocy. Najlepiej skorzystać z usług doświadczonych terapeutów specjalizujących się w zaburzeniach psychicznych u dzieci, którzy będą w stanie ocenić stan młodego pacjenta i zaproponować właściwe leczenie. W naszym ośrodku prowadzimy skuteczną terapię depresji na Dolnym Śląsku.

Rodzice muszą przy tym pamiętać, że skuteczna psychoterapia wymaga ich aktywnego uczestnictwa, szczególnie w wypadku małych dzieci, które nie mogą zostać objęte terapią indywidualną. Leczenie depresji odbywa się zazwyczaj w poradniach i klinikach zdrowia psychicznego, hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym zalecana jest tylko w przypadku bardzo nasilonych objawów oraz tendencji do autoagresji.

Czego nie robić, by nie pogorszyć sytuacji? 

W wypadku leczenia depresji trudno o stworzenie określonego schematu działania – każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia. Niezwykle istotne jest jednak zbudowanie zaufania i odpowiednie podejście do cierpiącego z powodu choroby dziecka. Rodzic nie powinien wywierać nadmiernej presji, pod żadnym pozorem nie powinien też umniejszać uczuć dziecka i mówić mu, by wzięło się w garść i nie przesadzało. Nie tylko nie pomoże to w terapii depresji, lecz może ją skutecznie utrudnić.